อรูเป รูปกถา

[1235] สกวาที รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย หรือ ?
ปรวาที ถูกแล้ว.
ป. เป็นรูปภพ เป็นรูปคติ เป็นไปสัตตาวาส เป็นรูป
สงสาร เป็นกำเนิดแห่งรูปสัตว์ เป็นการได้อัตภาพแห่งรูปสัตว์ หรือ ?
ส. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ป. อรูปภพ เป็นอรูปคติ อรูปสัตตาวาส อรูปสงสาร
เป็นกำเนิดแห่งอรูปสัตว์ เป็นการได้อัตภาพแห่งอรูปสัตว์ มิใช่หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า เป็นอรูปภพ ฯลฯ เป็นการได้อัตภาพแห่ง
อรูปสัตว์ ก็ไม่พึงกล่าวว่า รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย.
[1236] ส. รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. เป็นภพ คติ สัตตาวาส สงสาร กำเนิด วิญญาณฐิติ
การได้อัตภาพแห่งสัตว์มีขันธ์ 5 หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. เป็นภพ ฯลฯ การได้อัตภาพแห่งสัตว์มีขันธ์ 4 มิใช่หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า เป็นภพ คติ ฯลฯ การได้อัตภาพแห่งสัตว์มี
ขันธ์ 4 ก็ไม่พึงกล่าวว่า รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย.
[1237] ส. รูปมีอยู่ในรูปธาตุ และรูปธาตุนั้น เป็นรูปภพ เป็น
รูปคติ เป็นรูปสัตตาวาส เป็นรูปสงสาร เป็นกำเนิดแห่งรูปสัตว์ เป็นการ

ได้อัตภาพแห่งรูปสัตว์ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย และอรูปสัตว์นั้น เป็น
รูปภพ เป็นรูปคติ ฯลฯ เป็นการได้อัตภาพแห่งรูปสัตว์ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
ส. รูปมีอยู่ในรูปธาตุ และรูปธาตุนั้น เป็นปัญจโวการภพ
เป็นคติ ฯลฯ การได้อัตภาพแห่งสัตว์มีขันธ์ 5 หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย และอรูปสัตว์นั้น เป็น
ปัญจโวการภพ คติ ฯลฯ การได้อัตภาพแห่งสัตว์มีขันธ์ 5 หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1238] ส. รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย และอรูปสัตว์นั้น เป็น
อรูปภพ เป็นอรูปคติ เป็นอรูปสัตตาวาส เป็นอรูปสงสาร เป็นกำเนิดแห่ง
อรูปสัตว์ เป็นการได้อัตภาพแห่งอุปสัตว์ หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. รูปมีอยู่ในอรูปธาตุ และอรูปธาตุนั้น เป็นอรูปภพ
เป็นอรูปคติ ฯลฯ เป็นการได้อัตภาพแห่งอรูปสัตว์ หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1239] ส. รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย และอรูปสัตว์นั้น เป็น
จตุโวการภพ คติ ฯลฯ การได้อัตภาพแห่งสัตว์มีขันธ์ 4 หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. รูปมีอยู่ในอรูปธาตุ และอรูปธาตุนั้น เป็นจตุโวการภพ

คติ ฯลฯ การได้อัตภาพแห่งสัตว์มีขันธ์ 4 หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[1240] ส. รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสการออกไปแห่งรูปทั้งหลาย
ว่า อรูป มิใช่หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. หากว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสการออกไปแห่ง
รูปทั้งหลายว่า อรูป ก็ต้องไม่กล่าวว่า อรูปมีอยู่ในรูปสัตว์ทั้งหลาย
[1241] ส. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสการออกไปแห่งรูปทั้งหลาย
ว่า อรูป แต่รูปก็ยังมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลาย หรือ ?
ป. ถูกแล้ว.
ส. พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสการออกไปแห่งกาม
ทั้งหลายว่า เนกขัมมะ แต่กามทั้งหลายก็ยังมีอยู่ในหมู่เนกขัมมะ อาสวะ
ทั้งหลายก็ยังมีอยู่ในหมู่ผู้หาอาสวะมิได้ โลกิยธรรมก็ยังมีอยู่ในโลกุตรธรรม
ทั้งหลาย หรือ ?
ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
อรูเป รูปกถา จบ

อรรถกถาอารุปเปรูปกถา

ว่าด้วย รูปในอรูปสัตว์

บัดนี้ ชื่อว่าเรื่องรูปในอรูปสัตว์ คือ สัตว์ผู้ไม่มีรูป ได้แก่ อรูปพรหม.
ในเรื่องนั้น ชนเหล่าใดมีความเห็นผิดดุจนิกายอันธกะทั้งหลายว่า สุขุม
รูปอาศัยโอฬาริกรูปมีอยู่แม้ในอรูปภพ เพราะพระบาลีว่า วิญฺญาณปจฺจยา
นามรูปํ แปลว่า นามรูปมีเพราะวิญญาณเป็นปัจจัย ดังนี้ คำถามของ
สกวาทีว่า รูปมีอยู่ในอรูปสัตว์ทั้งหลายหรือ หมายถึงชนเหล่านั้น คำตอบ
รับรองเป็นของปรวาที. คำที่เหลือในที่นี้ มีอรรถตื้นทั้งนั้น แล.
อรรถกถาอารุปเปรูปกถา จบ